Studia doktoranckie w trybie zaocznym to doskonała opcja dla osób, które pragną uzyskać tytuł doktora, kontynuując jednocześnie pracę zawodową[1]. W artykule porównano studia zaoczne z dziennymi, podkreślając różnice między nimi. Omówiono też najważniejsze etapy prowadzące do uzyskania doktoratu, a także korzyści oraz wyzwania związane z tym procesem. Dodatkowo, poruszono temat finansowania i dostępnych stypendiów dla osób studiujących w trybie zaocznym.
Spis treści
Czym jest doktorat zaocznie i jak się różni od stacjonarnego?
Doktorat zaoczny, znany również jako eksternistyczny, umożliwia zdobycie tytułu doktora z większą elastycznością czasową[1]. W odróżnieniu od studiów stacjonarnych realizowanych na pełnym etacie, ta forma edukacji pozwala uczestnikom na dostosowanie harmonogramu do własnych potrzeb, co jest szczególnie atrakcyjne dla osób pracujących zawodowo.
Studia doktoranckie w trybie zaocznym wiążą się z koniecznością uiszczenia opłaty, co odróżnia je od często bezpłatnych studiów stacjonarnych[2]. Charakteryzują się one mniejszą liczbą obowiązkowych zajęć, a większy nacisk kładą na samodzielną pracę badawczą. Uczestnicy mogą prowadzić swoje badania i pisać pracę dyplomową we własnym tempie, co ułatwia pogodzenie nauki z innymi obowiązkami[2].
Nowoczesne szkoły doktorskie, które zastąpiły wcześniejszy model studiów trzeciego stopnia, proponują zorganizowane podejście do kształcenia doktorantów[3]. Zapewniają one zarówno wsparcie merytoryczne, jak i administracyjne. Zarówno studia stacjonarne, jak i zaoczne prowadzą do uzyskania tego samego stopnia doktora, wymagając od uczestników wysokiej motywacji i samodyscypliny.
Doktorat eksternistyczny – wymagania i procedura
Osoba pragnąca uzyskać doktorat eksternistyczny powinna posiadać tytuł magistra. W pierwszej kolejności należy:
- złożyć wniosek o przydzielenie promotora,
- uiścić odpowiednią opłatę za postępowanie.
Uczelnia zawiera z kandydatem umowę dotyczącą pokrycia kosztów całego procesu, co daje większą swobodę w organizacji nauki. Jest to szczególnie korzystne dla tych, którzy mają obowiązki zawodowe.
Proces zdobywania doktoratu zaocznie – kluczowe etapy
Proces zdobywania doktoratu w trybie zaocznym wiąże się z kilkoma istotnymi etapami, które są niezbędne do osiągnięcia tytułu naukowego:
- złożenie wniosku o wyznaczenie promotora,
- zdobycie efektów uczenia się zgodnych z poziomem 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK),
- prowadzenie regularnych badań naukowych,
- przystąpienie do obrony rozprawy.
Złożenie wniosku o wyznaczenie promotora to kluczowy moment, ponieważ promotor pełni rolę mentora, wspierając badania i przygotowanie pracy doktorskiej.
Zdobycie efektów uczenia się zgodnych z poziomem 8 PRK świadczy o zaawansowanej wiedzy i umiejętnościach w danej specjalizacji.
Ważne jest również prowadzenie regularnych badań naukowych, stanowiących fundament dla rozprawy doktorskiej. Wymaga to dużej samodzielności i zaangażowania, co jest charakterystyczne dla nauki w trybie zaocznym.
Na zakończenie, doktorant przystępuje do obrony rozprawy, która odbywa się podczas otwartego posiedzenia komisji. Komisja ocenia jakość i nowatorstwo pracy, a także decyduje o akceptacji obrony. Obrona stanowi kulminacyjny punkt całej ścieżki, podsumowując lata ciężkiej pracy i badań.
Każdy z tych etapów wymaga precyzji i determinacji, a pomyślna ich realizacja prowadzi do otrzymania cenionego tytułu doktora.
Wniosek o powołanie promotora i dokumenty wymagane
Aby uzyskać promotora na studiach doktoranckich w trybie zaocznym, kandydat powinien złożyć odpowiedni wniosek. Do tego dokumentu należy dołączyć kopię dyplomu magistra. Wniosek ten trzeba złożyć przed rozpoczęciem postępowania doktorskiego.
Korzyści i wyzwania związane z doktoratem zaocznym
Uzyskanie doktoratu w trybie zaocznym niesie ze sobą wiele zalet dla tych, którzy pragną łączyć rozwój naukowy z innymi obowiązkami, takimi jak praca zawodowa. Przede wszystkim umożliwia elastyczne gospodarowanie czasem, co jest szczególnie ważne dla osób pracujących w wymagających zawodach. Dodatkowo otwiera możliwości prowadzenia zaawansowanych badań, pozwalając na rozwijanie pasji i specjalizację w wybranej dziedzinie. Doktoranci zdobywają cenne doświadczenie badawcze, które jest wysoko cenione na rynku pracy, zwiększając tym samym swoje szanse na rozwój kariery naukowej.
Jednakże doktorat zaoczny wiąże się również z pewnymi wyzwaniami[5]. Wymaga dużej samodyscypliny i umiejętności efektywnego zarządzania własnym czasem. Osoby decydujące się na tę formę studiów powinny być gotowe do samodzielnej organizacji procesu naukowego, co może być trudne bez codziennego kontaktu z uczelnią. Ponadto, koszty związane z doktoratem zaocznym mogą stanowić wyzwanie finansowe, dlatego warto rozważyć dostępne stypendia lub inne źródła finansowania.
Możliwości rozwoju kariery naukowej
Możliwości rozwoju kariery dla doktorantów są niezwykle różnorodne[6]. Uzyskanie stopnia doktora otwiera przed nimi drzwi do uczestnictwa w skomplikowanych projektach badawczych, co umożliwia zdobycie cennych doświadczeń i umiejętności. Doktoranci mają często okazję publikować wyniki swoich badań w prestiżowych czasopismach, co zwiększa ich widoczność w środowisku akademickim i wspiera dalszy rozwój zawodowy. Publikacje te, wraz z prowadzonymi badaniami, są także istotne dla nawiązywania kontaktów z innymi naukowcami, co jest kluczowe w karierze naukowej. Dodatkowo, doktorat otwiera możliwości zatrudnienia na uczelniach, w instytutach badawczych oraz w sektorze przemysłowym, gdzie zaawansowana wiedza jest szczególnie ceniona.
Finansowanie i stypendia dla doktorantów zaocznych
Studia doktoranckie w trybie zaocznym można sfinansować dzięki różnorodnym formom wsparcia. Kluczowe są stypendia doktoranckie, które wspierają badania i naukę doktorantów[7]. To jednak nie jedyne możliwości. Istnieją również granty i projekty badawcze, które pokrywają dodatkowe wydatki związane z prowadzeniem badań.
Doktoranci mogą ubiegać się o granty oferowane przez:
- agencje rządowe,
- fundacje naukowe,
- organizacje międzynarodowe.
Przyznawanie tych grantów opiera się na naukowej wartości projektu i jego potencjalnym wpływie na rozwój konkretnej dziedziny. Dodatkowo, uczestnictwo w projektach badawczych, finansowanych przez instytucje naukowe lub przemysł, stanowi kolejną możliwość uzyskania wsparcia.
Inną opcją są programy stypendialne oferowane przez uczelnie, często skierowane do studentów z wybitnymi osiągnięciami. Na przykład, fundusze strukturalne Unii Europejskiej wspierają zarówno naukę, jak i innowacje.
Skuteczne zarządzanie finansami i poszukiwanie różnorodnych źródeł wsparcia są niezbędne dla pomyślnego ukończenia studiów doktoranckich prowadzonych zaocznie.
Stypendium doktoranckie i dodatkowe źródła finansowania
Stypendium doktoranckie stanowi istotne wsparcie finansowe dla przyszłych doktorów, umożliwiając im koncentrację na badaniach naukowych. To jednak nie jedyna forma finansowania. Na przykład, granty badawcze oraz projekty mogą pokryć wydatki związane z działalnością badawczą. Dodatkowo, międzynarodowa wymiana akademicka stwarza możliwość zdobycia kolejnych funduszy. Aby uzyskać takie wsparcie, konieczne jest aktywne poszukiwanie i składanie wniosków do różnorodnych programów.
Agencje rządowe, organizacje międzynarodowe i fundacje naukowe często oferują takie inicjatywy. Dzięki temu doktoranci mają szansę realizować ambitne projekty badawcze.
Źródła:
- [1] https://eunic.pl/studia-doktoranckie-zaoczne-ile-trwaja-i-jak-dlugo-sie-je-robi/
- [2] https://hrevolution.pl/jak-zrobic-doktorat-kluczowe-kroki-do-zostania-doktorem/
- [3] https://wiosnaedukacji.pl/studia-doktoranckie-zaoczne-ile-trwaja-i-jak-dlugo-robi-sie-doktorat-zaocznie/
- [4] https://www.ahe.lodz.pl/strefa-wiedzy/ile-trwa-doktorat
- [5] https://www.puw.pl/pl/strefa-wiedzy/ile-sie-robi-doktorat-czas-wymagania-i-najwazniejsze-informacje
- [6] https://students.pl/artykuly/co-to-jest-doktorat/
- [7] https://www.puw.pl/pl/strefa-wiedzy/jak-zrobic-doktorat

Historyk idei, redaktor i propagator otwartej nauki. Od lat związany z projektami na rzecz upowszechniania wiedzy w domenie publicznej. W Bibliotece Otwartej Nauki odpowiada za współpracę z autorami oraz rozwój kolekcji z zakresu nauk społecznych. Wierzy, że przyszłość badań naukowych zależy od transparentności i współpracy ponad granicami.