Termin „pro bono” często pojawia się w kontekście usług prawniczych, ale jego znaczenie i zastosowanie wykracza daleko poza salę sądową. Wyrażenie to ma bogatą historię i jest używane w wielu dziedzinach życia społecznego i zawodowego. W tym artykule wyjaśnimy dokładnie, co oznacza „pro bono”, skąd pochodzi to określenie i jak jest stosowane we współczesnym świecie.
Spis treści
Pro bono co to znaczy – definicja i pochodzenie
„Pro bono” to skrócona forma łacińskiego wyrażenia „pro bono publico”, które dosłownie oznacza „dla dobra publicznego”. W praktyce termin ten odnosi się do profesjonalnych usług świadczonych dobrowolnie i bezpłatnie, z myślą o korzyści społecznej, a nie o zysku osobistym.
Wyrażenie „pro bono” pochodzi z łaciny i oznacza działanie dla dobra publicznego
Termin „pro bono” ma swoje korzenie w starożytnym Rzymie, gdzie łacina była językiem urzędowym. Pełna forma „pro bono publico” była używana w kontekście działań podejmowanych nie dla korzyści osobistych, ale dla szeroko pojętego dobra wspólnoty. Z czasem wyrażenie to zostało skrócone do prostszej formy „pro bono”, zachowując jednak swoje pierwotne znaczenie.
W języku polskim, gdy mówimy „pro bono co to znaczy”, odnosimy się do działania bezinteresownego, motywowanego chęcią pomocy innym, a nie zyskiem finansowym. Jest to postawa etyczna, która zakłada, że pewne usługi profesjonalne powinny być czasami świadczone bez wynagrodzenia, szczególnie dla osób, które nie mogą sobie na nie pozwolić.
Pro bono w kontekście prawniczym
Najczęściej termin „pro bono” spotykamy w kontekście usług prawniczych. Prawnicy świadczący usługi pro bono oferują swoją wiedzę i doświadczenie osobom, które nie mogą sobie pozwolić na opłacenie pomocy prawnej.
Prawnicy często świadczą usługi pro bono dla osób, które nie mogą pozwolić sobie na pomoc prawną
W praktyce prawniczej, działalność pro bono może obejmować:
- Reprezentowanie klientów w sądzie bez pobierania wynagrodzenia
- Udzielanie bezpłatnych porad prawnych
- Pomoc w przygotowaniu dokumentów prawnych
- Prowadzenie warsztatów edukacyjnych na temat prawa
- Wspieranie organizacji non-profit w kwestiach prawnych
Wiele kancelarii prawnych ma formalne programy pro bono, w ramach których prawnicy poświęcają część swojego czasu na pomoc osobom w trudnej sytuacji finansowej. Niektóre stowarzyszenia prawnicze zalecają nawet, aby każdy prawnik poświęcał określoną liczbę godzin rocznie na działalność pro bono.
Wyraźnie zaznaczał, że wziął udział w tym przedsięwzięciu nie dla własnych korzyści, ale pro bono.
Przykłady działań pro bono w różnych zawodach
Choć termin „pro bono” jest najczęściej kojarzony z prawnikami, podobne działania są podejmowane przez przedstawicieli wielu innych zawodów. Bono co to znaczy w szerszym kontekście? To bezinteresowna pomoc świadczona przez profesjonalistów z różnych dziedzin.
Lekarze często oferują bezpłatną opiekę medyczną w ramach działalności pro bono
Medycyna i opieka zdrowotna
Lekarze, dentyści i inni pracownicy służby zdrowia często oferują swoje usługi pro bono pacjentom, którzy nie mają ubezpieczenia zdrowotnego lub środków na opłacenie leczenia. Mogą to być regularne wizyty w klinikach charytatywnych, misje medyczne w krajach rozwijających się lub doraźna pomoc w sytuacjach kryzysowych.
Architekci projektujący budynki użyteczności publicznej jako działalność pro bono
Architektura i budownictwo
Architekci i inżynierowie budowlani często angażują się w projekty pro bono, projektując budynki użyteczności publicznej, szkoły, szpitale czy schroniska dla osób bezdomnych. Organizacje takie jak „Architekci bez granic” koordynują projekty pro bono na całym świecie.
Specjaliści od marketingu często wspierają organizacje non-profit swoją wiedzą
Marketing i komunikacja
Agencje reklamowe, specjaliści od PR i marketingu często oferują swoje usługi pro bono organizacjom charytatywnym, pomagając im w tworzeniu kampanii społecznych, strategii komunikacyjnych czy materiałów promocyjnych.
Inne przykłady działań pro bono w różnych zawodach obejmują:
- Księgowi oferujący bezpłatne rozliczenia podatkowe dla seniorów
- Programiści tworzący strony internetowe dla organizacji non-profit
- Tłumacze pomagający imigrantom w kwestiach językowych
- Psychologowie udzielający bezpłatnych konsultacji ofiarom katastrof
- Fotografowie dokumentujący wydarzenia charytatywne
- Trenerzy prowadzący bezpłatne zajęcia dla młodzieży z ubogich rodzin
Czym różni się pro bono od wolontariatu?
Choć zarówno działalność pro bono, jak i wolontariat opierają się na bezinteresownej pomocy, istnieją między nimi istotne różnice. Zrozumienie tych różnic pomaga lepiej pojąć, co dokładnie oznacza termin „pro bono”.
Główne różnice między działalnością pro bono a wolontariatem
| Aspekt | Pro Bono | Wolontariat |
| Definicja | Bezpłatne świadczenie usług profesjonalnych | Dobrowolna praca na rzecz innych lub społeczeństwa |
| Kwalifikacje | Wymaga specjalistycznej wiedzy i kwalifikacji zawodowych | Nie zawsze wymaga specjalistycznych kwalifikacji |
| Charakter pracy | Świadczenie tych samych usług, co w pracy zawodowej | Może obejmować różnorodne zadania, niekoniecznie związane z zawodem |
| Beneficjenci | Najczęściej osoby niezamożne lub organizacje non-profit | Szeroki zakres beneficjentów, od osób indywidualnych po całe społeczności |
| Organizacja | Często zorganizowane przez firmy lub stowarzyszenia zawodowe | Może być zorganizowane indywidualnie lub przez różne organizacje |
Główna różnica polega na tym, że działalność pro bono zawsze wiąże się z wykorzystaniem specjalistycznych umiejętności zawodowych, podczas gdy wolontariat może obejmować szerszy zakres działań, niekoniecznie wymagających specjalistycznej wiedzy.
Przykład: Prawnik udzielający bezpłatnych porad prawnych osobom niezamożnym wykonuje pracę pro bono. Ten sam prawnik zbierający śmieci podczas akcji sprzątania parku działa jako wolontariusz, ponieważ nie wykorzystuje swoich umiejętności zawodowych.
Pro publico bono – pełne znaczenie i związek z pro bono
„Pro publico bono” to pełna forma wyrażenia, z którego pochodzi skrót „pro bono”. Warto zrozumieć znaczenie tego pełnego wyrażenia, aby lepiej pojąć istotę działań pro bono.
Pełna forma „pro publico bono” podkreśla służbę dla dobra publicznego
Etymologia i dosłowne tłumaczenie
„Pro publico bono” to wyrażenie łacińskie, które dosłownie można przetłumaczyć jako „dla dobra publicznego”. Składa się z trzech słów:
- Pro – dla, na rzecz
- Publico – publiczny, ogólny, wspólny
- Bono – dobro, korzyść
W literaturze polskiej wyrażenie to pojawia się m.in. w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza:
Jacek rękę wyciągnął, — cofnął się Gerwazy,«Nie mogę — rzekł — bez mego szlachectwa obrazy Dotykać rękę, takim morderstwem skrwawioną Z prywatnej zemsty, nie zaś pro publico bono!»
W tym kontekście Gerwazy używa wyrażenia „pro publico bono” dla odróżnienia działań podejmowanych dla dobra publicznego od tych motywowanych prywatną zemstą.
W Polsce przyznawane są nagrody „Pro Publico Bono” za działalność społeczną
Współczesne zastosowanie
Współcześnie wyrażenie „pro publico bono” jest używane w podobnym kontekście co „pro bono”, ale często w bardziej formalnych lub oficjalnych sytuacjach. W Polsce istnieją nagrody i konkursy o nazwie „Pro Publico Bono”, które wyróżniają osoby i organizacje działające na rzecz dobra wspólnego.
Wyrażenie „pro publico bono” podkreśla aspekt służby publicznej i dobra wspólnego, podczas gdy skrócona forma „pro bono” jest częściej używana w kontekście konkretnych usług świadczonych bezpłatnie.
Przykłady użycia wyrażenia pro bono w codziennym języku
Wyrażenie „pro bono” weszło do codziennego języka i jest używane w różnych kontekstach. Oto kilka przykładów, które pomogą zrozumieć, jak stosować to wyrażenie w praktyce:
Firmy często omawiają swoje inicjatywy pro bono podczas spotkań biznesowych
- „Nasza kancelaria prawna prowadzi program pro bono, w ramach którego pomagamy osobom, których nie stać na opłacenie prawnika.”
- „Jego firma zrobiła to pro bono, nie pobierając żadnego wynagrodzenia za wykonaną pracę.”
- „Jako grafik, raz w miesiącu pracuję pro bono dla lokalnej organizacji charytatywnej.”
- „Mylisz się, jeśli sądzisz, że zrobili to pro bono, chodziło tylko o ich chore ambicje.”
- „W ramach społecznej odpowiedzialności biznesu, nasza firma oferuje usługi pro bono organizacjom non-profit.”
Warto wiedzieć: Wyrażenie „pro bono” jest nieodmienne w języku polskim. Używamy go w tej samej formie niezależnie od kontekstu gramatycznego.
Podsumowanie – pro bono co to znaczy
Wyrażenie „pro bono” pochodzi od łacińskiego „pro bono publico” i oznacza działanie dla dobra publicznego. W praktyce odnosi się do profesjonalnych usług świadczonych dobrowolnie i bezpłatnie, szczególnie na rzecz osób, które nie mogą sobie na nie pozwolić.
Działalność pro bono jest praktykowana w wielu dziedzinach zawodowych
Choć termin ten jest najczęściej kojarzony z prawnikami, działalność pro bono jest praktykowana przez przedstawicieli wielu zawodów, w tym lekarzy, architektów, księgowych czy specjalistów od marketingu. W odróżnieniu od ogólnego wolontariatu, praca pro bono zawsze wiąże się z wykorzystaniem specjalistycznych umiejętności zawodowych.
Wyrażenie „pro bono” weszło do codziennego języka i jest używane w różnych kontekstach, zawsze podkreślając bezinteresowny charakter działania i nastawienie na dobro wspólne, a nie na zysk osobisty. Niezależnie od dziedziny, działalność pro bono stanowi ważny element społecznej odpowiedzialności zawodowej i przyczynia się do budowania bardziej sprawiedliwego społeczeństwa.

Historyk idei, redaktor i propagator otwartej nauki. Od lat związany z projektami na rzecz upowszechniania wiedzy w domenie publicznej. W Bibliotece Otwartej Nauki odpowiada za współpracę z autorami oraz rozwój kolekcji z zakresu nauk społecznych. Wierzy, że przyszłość badań naukowych zależy od transparentności i współpracy ponad granicami.








